Dây trung tính là gì? Ứng dụng của dây trung tính trong hệ thống điện.

Dây trung tính là gì? Dây trung tính có điện không? Tìm hiểu tầm quan trọng và mối liên hệ giữa dây pha và dây trung tính trong hệ thống điện qua bài viết sau!

Dây trung tính là gì? Tổng hợp thông tin cần biết về dây trung tính

Dây trung tính là gì? Đâu là nguyên liệu chính tạo nên dây trung tính? Điểm khác biệt giữa dây trung tính, dây mát và dây nguội? Bài viết sau đây sẽ tổng hợp những kiến thức cơ bản về loại dây trung tính này để bạn tìm hiểu và có cách sử dụng cho phù hợp!

Dây trung tính là gì?

Dây trung tính (dây trung) là một trong ba dây dẫn của hệ thống điện ba pha ngoài dây dẫn pha A và pha B. Với hệ thống điện này, dòng điện xoay chiều được tạo ra nhờ nguồn điện ba pha, trong đó pha A, B, C có cùng một amplitude và tần số với nhau nhưng có sự chênh lệch về pha 120 độ.

Dây trung tính được dùng cho hệ thống điện ba pha của các tòa nhà, nhà máy sản xuất, trạm biến áp, thiết bị công nghiệp, thiết bị điện thường dùng khác.

Tìm hiểu về dây trung tính trong hệ thống điện

Màu sắc và ký hiệu thường được dùng để định danh dây trung tính

Dây trung tính được ký hiệu là N (neutral wire). Theo tiêu chuẩn IEC và tiêu chuẩn Việt Nam, màu sắc các dây được quy định như sau:

Đối với điện 1 pha:

• Dây nóng màu đỏ
• Dây trung tính có màu đen/ trắng/ xanh

Điện 3 pha:

• Pha A: màu đỏ
• Pha B: màu trắng
• Pha C: màu xanh dương
• Trung tính: màu đen
• Ký hiệu dây nối đất: màu xanh lá sọc vàng

Ứng dụng và tác dụng của dây trung tính

Dưới đây là một số tác dụng của dây trung tính để bạn tìm hiểu, bao gồm:

• Dây trung tính giúp làm kín mạch điện 1 pha, để dòng điện vận hành được trong một hệ thống điện nhỏ của hộ gia đình.
• Dây trung tính trong mạch điện 3 pha có công dụng làm ổn định điện áp, truyền tải nguồn điện đến các thiết bị cần tiêu thụ điện khác.
• Dây trung tính giúp tạo ra hai trị số điện áp khác nhau là điện áp dây và điện áp pha hỗ trợ cho việc sử dụng đồ điện dễ dàng hơn.
• Dây trung tính còn có công dụng chống nhiễu dòng điện khá tốt.

Dây trung tính có bị giật không?

Dây trung tính là loại dây dẫn thứ tư được kết nối với hệ thống điện ba pha và không mang dòng điện trong điều kiện thường. Nhưng nếu xảy ra trường hợp mất cân bằng dòng điện trong hệ thống ba pha thì dòng điện này sẽ tự nhảy sang dây trung tính như một cách để bù đắp cho sự mất cân bằng điện áp và đảm bảo an toàn cho toàn bộ hệ thống điện.

Như vậy, về mặt lý thuyết thì dây trung tính không mang điện áp và sẽ không gây giật khi chạm vào. Tuy nhiên, đôi lúc chúng vẫn chứa dòng điện nên bạn cần cẩn thận khi sử dụng, không được chạm trực tiếp vào dây nếu chưa tắt nguồn điện.

Hiện nay, với mạng lưới điện gia dụng, nếu hiện tượng lệch pha xảy ra, điện áp của dây trung tính sẽ bằng 5% điện áp dây pha tức là điện áp của dây pha càng lớn thì điện áp dây trung tính sẽ tăng lên và có thể gây nguy hiểm chết người.

Dây trung tính có thể chứa điện từ gây giật nên cần cẩn thận khi sử dụng

Nguyên liệu làm dây trung tính

Dây trung tính được làm từ đồng và nhôm, đây là hai loại vật liệu phổ biến được sử dụng một cách rộng rãi trong ngành điện. Việc sử dụng đồng hoặc nhôm sẽ phụ thuộc vào khoảng cách truyền tải, công suất và yêu cầu kỹ thuật riêng. Tuy nhiên, đồng sẽ có khả năng truyền tải điện tốt hơn, nhưng ngược lại nhôm có khối lượng nhẹ và giá thành thấp. Vì thế, nhôm sẽ là lựa chọn kinh tế hơn cho người dân.

Quy trình sản xuất dây trung tính

Quy trình sản xuất dây trung tính diễn ra một cách chuyên nghiệp với các bước sau đây:

• Chuẩn bị nguyên liệu: nguyên liệu gồm có đồng và nhôm được tạo thành cuộn tròn hoặc dây nòng với đường kính linh hoạt, tùy từng nhu cầu cụ thể của nhà sản xuất.
• Gia công nguyên liệu: Tiến hành gia công đồng hoặc nhôm để tạo thành dây tấm hoặc dây nòng với các bước như cán mỏng, kéo dãn để tạo thành những kích thước và hình dạng như mong muốn.
• Cách điện và cách nhiệt: Dây tấm hoặc dây nòng sẽ được đem đi cách điện và cách nhiệt nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dùng. Việc cách điện sẽ được tiến hành bằng cách áp dụng các lớp cách điện như cao su, nhựa, bên cạnh đó quá trình cách nhiệt sẽ được tiến hành bằng cách áp dụng các chất cách nhiệt như màng nhôm hay vật liệu nhựa composite.
•  Quấn và tạo thành cuộn: dây trung tính sau khi được tạo ra sẽ quấn thành cuộn với các kích thước và độ dài khác nhau. Việc quấn dây sẽ có sự hỗ trợ từ các phương tiện máy móc nhằm đảm bảo độ chính xác cũng như mang lại hiệu xuất cao.
• Kiểm tra và kiểm định: tiến hành kiểm tra dây trung tính bằng cách kiểm tra độ cách điện, cách nhiệt, đo điện trở, kiểm tra các vết nứt hay những khuyết điểm của dây trước khi tung ra thị trường.
• Đóng gói và vận chuyển: dây trung tính đạt chuẩn chất lượng sẽ được đóng gói và chuyển đến nơi đặt hàng.

Quy trình sản xuất cửa dây trung tính

Sự khác biệt và tác dụng của dây trung tính, dây mát và dây nguội

Dưới đây là cách phân biệt dây trung tính, dây mát và dây nguội bạn cần nắm:

Dây trung tính:

• Điểm khác biệt: đây là một trong ba dây thuộc hệ thống điện trong nhà gồm dây dương, dây âm và dây trung tính, thường có màu trắng hay xám nhạt.
• Công dụng: mang dòng điện trở về từ thiết bị tiêu thụ đến nguồn điện, đảm bảo mạch điện được cân bằng và an toàn.

Dây mát:

• Điểm khác biệt: dây mát còn gọi là dây dương thường có màu đỏ, đen hoặc màu khác nổi bật hơn so với dây trung tính.
• Công dụng: dây mát có công dụng cung cấp dòng điện đến các thiết bị như đèn, ổ cắm, các loại máy móc,… giúp những món đồ điện này có thể hoạt động một cách bình thường.

Dây nguội:

• Điểm khác biệt: thường có màu xanh hoặc màu vàng, dây nguội có thể là dây riêng biệt hay được kết nối với dây kim loại không dẫn điện như ống nước, khung máy móc,…
• Công dụng: được dùng để tạo thành một con đường trực tiếp nối đến mặt đất, đảm bảo an toàn cho người dùng bằng cách định tuyến dòng điện có thể gây nguy hiểm xuống mặt đất. Khi bị đứt dây mát hay dây trung tính chạm vào vỏ thiết bị, dây nguội cũng sẽ định tuyến dòng điện xuống mặt đất thay vì truyền qua người sử dụng, hạn chế giật điện xảy ra.

Tóm lại, hiểu một cách đơn giản nhất thì dây trung tính là dây tạo đường trở về, dây mát là dây mang nguồn điện đi tới các thiết bị và dây nguội sẽ thực hiện nhiệm vụ định tuyến dòng điện xuống đất. Cả ba loại dây này đều đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp và giúp người dùng sử dụng điện một cách an toàn nhất có thể.

Tương quan giữa dây pha và dây trung tính

Một số điểm tương quan giữa dây pha và dây trung tính gồm:

Đối tượng:

• Dây pha: được kết nối đến nguồn điện gia đình hoặc nguồn điện chính.
• Dây trung tính: tạo thành một đường trở về cho dòng điện từ các thiết bị tiêu thụ điện.

Màu sắc: 

• Dây pha: có màu đỏ, đen hoặc màu nổi hơn so với các dây còn lại.
• Dây trung tính: có màu trắng hoặc xám nhạt.

Điện áp:

• Dây pha: điện áp cao từ 120V đến 240V tuỳ vào hệ thống điện.
• Dây trung tính: điện áp gần như bằng không (0V).

Chức năng: Cả hai loại dây pha và dây trung tính đều đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành mạch điện. Nếu dây pha mang điện đến các thiết bị để chúng tiêu thụ thì dây trung tính sẽ tạo đường trở về cho nguồn điện. Khi mạch điện được nối đúng cách, dây điện sẽ chảy từ dây pha qua thiết bị và về lại dây trung tính để đảm bảo mạch điện được cân bằng.

Tầm quan trọng và mối liên hệ giữa dây pha và dây trung tính trong hệ thống điện

Dây pha và dây trung tính là hai loại dây chính trong hệ thống điện, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp và phân phối nguồn điện. Cả hai loại dây này đều rất cần thiết cho việc cân bằng dòng điện, đảm bảo hệ thống điện luôn hoạt động một cách ổn định và không bị quá tải. Khi xảy ra hiện tượng mất cân bằng nguồn điện, các dòng điện không cân bằng sẽ trở về dây trung tính và quay về nguồn điện ban đầu.

Bên cạnh đó, dây trung tính còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng, khi có sự cố điện xảy ra như đứt dây, thì dây trung tính sẽ cung cấp một con đường trở về đất để ngăn ngừa các rủi ro.

Tóm lại, dây pha và dây trung tính đều có vai trò và mối quan hệ chặt chặt trong hệ thống điện. Nếu dây pha cung cấp năng lượng điện cho các thiết bị thì dây trung tính sẽ đảm nhận nhiệm vụ cân bằng dòng điện và cung cấp đất an toàn cho hệ thống điện. 

Trên đây là những thông tin về dây trung tính để bạn tham khảo. Ngoài ra xin mời các bạn tham khảo các sản phẩm điện tử có tại Cao Phong