Top 8 Các Loại Van Công Nghiệp Phổ Biến

Van công nghiệp đã có mặt trên thị trường hơn 100 năm. Trong quá trình phát triển, nhằm đáp ứng các nhu cầu ngày càng chuyên biệt và phức tạp, van đã được phân chia thành 8 loại chính, phù hợp với đa dạng ứng dụng và dịch vụ trong công nghiệp.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu Top 8 các loại van công nghiệp phổ biến hiện nay được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy, xí nghiệp và hệ thống kỹ thuật dân dụng.

Van bi (ball valve)

Van bi, hay còn gọi theo tiếng Anh là ball valve, là loại van có thiết kế đặc trưng với một đĩa dạng hình cầu dùng để kiểm soát dòng chảy. Khi lưu chất đi qua, quả bi bên trong van sẽ quay để cho phép hoặc ngăn chặn dòng chảy. Một điểm mạnh nổi bật của van bi là khả năng đóng/mở cực kỳ nhanh, chỉ cần xoay một góc 90 độ (một phần tư vòng).

Ưu điểm nổi bật

• Thời gian đóng mở rất nhanh, thuận tiện khi vận hành.
• Nếu được vận hành đúng cách, van ít bị rò rỉ và ít gặp tình trạng mài mòn.
• Giá cả hợp lý, dễ dàng tìm mua trên thị trường.
• Chi phí bảo trì và bảo dưỡng tương đối thấp.
• Áp suất dòng chảy gần như không bị thất thoát khi đi qua van.
• Dễ thao tác và phù hợp với nhiều hệ thống.
  

Hạn chế

• Khả năng điều tiết lưu lượng của van bi không cao, nên thường không phù hợp với các hệ thống yêu cầu kiểm soát lưu lượng liên tục hoặc chính xác.
• Không phải lựa chọn lý tưởng cho các ứng dụng công suất lớn hay cần điều chỉnh dòng chảy thường xuyên.
• Không nên sử dụng van bi với lưu chất chứa tạp chất như cát, bùn, xi măng, bột mịn… vì các tạp chất này có thể làm hỏng gioăng, gây trầy xước, kẹt bi và dẫn đến rò rỉ hoặc hư hỏng.

Ứng dụng phổ biến

Nhờ khả năng cho phép dòng chảy đi qua gần như không gây tổn thất áp suất, van bi được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Tùy từng nhu cầu cụ thể, người dùng có thể lựa chọn loại van phù hợp nhất.

• Được sử dụng trong các hệ thống khí nén, hơi nóng có áp suất và nhiệt độ cao.
• Phù hợp với hệ thống cấp nước, khí gas và các hệ thống yêu cầu hạn chế tạo bọt khí.
• Thường dùng trong các quy trình xử lý hóa chất nhờ khả năng chống rò rỉ tốt.
• Lắp đặt trong các hệ thống làm mát, xử lý nước thải ở nhà máy, xí nghiệp.
• Áp dụng trong việc kiểm soát áp suất và lưu lượng của chất lỏng, khí hoặc hóa chất trong sản xuất.

Ngoài ra, bạn có thể dễ dàng thấy van bi xuất hiện ở các hệ thống cấp nước sinh hoạt hộ gia đình, tưới tiêu nông nghiệp, bể bơi, lò hơi, lò nung hoặc trong công nghiệp lọc hóa dầu, nơi cần giải pháp kiểm soát dòng chảy đơn giản, hiệu quả và bền bỉ.

Van bướm (Butterfly Valve)

Van bướm là một trong những dòng van công nghiệp được sử dụng phổ biến. Điểm khác biệt nổi bật của van bướm so với các loại van khác chính là phần đĩa có hình dạng phẳng hoặc hơi cong, được lắp cố định bên trong thân van.

Đĩa van thường nằm ở vị trí trung tâm và có thể được cố định ở một bên hoặc được khoan trực tiếp vào thân. Khi van ở trạng thái đóng, đĩa sẽ chắn ngang dòng lưu chất. Thiết kế này cho phép điều tiết dòng chảy hiệu quả khi van được mở dần.

Ưu điểm

• Có nhiều kích thước khác nhau, bao gồm cả loại cỡ lớn, từ NPS 1½ (DN 40) đến trên NPS 200 (DN 5000).
• Tổn thất áp suất qua van rất thấp.
• Dễ dàng lắp đặt và vận hành.
• Đóng/mở nhanh chóng và thuận tiện. 

Hạn chế

• Đĩa van luôn nằm trong dòng chảy nên gây cản trở lưu lượng, kể cả khi van mở hoàn toàn.
• Không thích hợp cho môi trường có áp suất hoặc nhiệt độ quá cao.
• Khả năng làm kín không bằng van bi hay van cầu, vì vậy không phù hợp cho các ứng dụng yêu cầu độ kín tuyệt đối.

Ứng dụng phổ biến

Van bướm được áp dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong hệ thống nước và khí đốt, nơi cần ngắt hoặc cô lập dòng chảy. Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt, loại van này còn được dùng để kiểm soát các vật liệu khô như xi măng hoặc bột giấy.

Với ưu điểm về chi phí và hiệu quả, van bướm là lựa chọn lý tưởng cho các hệ thống đường ống có đường kính lớn. Bên cạnh đó, chúng cũng hoạt động tốt trong môi trường bùn, nhiệt độ thấp hoặc chân không.

Van cầu (Globe Valve)

Van cầu được thiết kế với hình dáng phần thân giống như một quả cầu, thuộc nhóm van điều khiển có chuyển động tuyến tính. Không chỉ đảm nhiệm chức năng đóng mở dòng chảy, loại van này còn nổi bật với khả năng điều tiết lưu lượng hiệu quả.

Khi vận hành, đĩa van được nâng lên theo phương thẳng đứng, cho phép chất lỏng chảy qua một cách trực tiếp. Nhờ đó, van cầu là một lựa chọn hợp lý cho những ứng dụng không yêu cầu khả năng chịu áp lớn.

Ưu điểm

• Cấu tạo đóng mở chính xác, hiệu quả.
• Ít bị mài mòn kể cả khi sử dụng với tần suất cao.
• Quá trình tháo lắp, bảo trì đơn giản, thuận tiện cho việc sửa chữa.

Nhược điểm

• Dễ gây sụt áp do thiết kế dòng chảy bị cản trở.
• Không lý tưởng cho môi trường làm việc có áp suất cao, vì cần lực đóng mở lớn hoặc bộ truyền động có mô-men xoắn mạnh. 

Ứng dụng

Van cầu thường được áp dụng trong các hệ thống yêu cầu kiểm soát rò rỉ chặt chẽ và khả năng điều tiết lưu lượng ổn định. Chúng được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống nước làm mát, cấp nước sinh hoạt, hệ thống hóa chất, thoát nước trong ngành khai thác và nhiều quy trình công nghiệp khác.

Van cổng (Gate Valve)

Van cổng thuộc nhóm van đóng/mở (on/off), nổi bật với chuyển động tuyến tính của đĩa van trong quá trình vận hành.

Ưu điểm

• Khi van được mở hoàn toàn, dòng chảy không gặp lực cản do cánh van được kéo lên phía trên, không cản trở lưu chất.
• Cho phép dòng chảy theo cả hai hướng, linh hoạt trong lắp đặt.
• Kết cấu bền vững, hoạt động ổn định, yêu cầu bảo trì thấp.
• Thiết kế đơn giản, thích hợp cho hệ thống đường ống có đường kính lớn.

Nhược điểm

• Không phù hợp để điều tiết lưu lượng dòng chảy.
• Thời gian đóng/mở tương đối lâu. 

Ứng dụng

Van cổng được sử dụng hiệu quả trong các hệ thống yêu cầu chức năng đóng/mở đơn giản. Chúng phù hợp với chất lỏng trung tính và nước thải. Ngoài ra, loại van này có thể vận hành tốt trong dải nhiệt độ từ -20°C đến 70°C và áp suất tối đa 16 bar. Với môi trường chứa bùn hoặc chất rắn lơ lửng, van cổng dao là lựa chọn phù hợp.

Van một chiều (Check Valve)

Van một chiều là thiết bị chuyên dùng trong hệ thống đường ống nhằm kiểm soát hướng dòng chảy. Chức năng chính của van là cho phép dòng lưu chất di chuyển theo một chiều cố định và tự động ngăn chặn dòng chảy ngược.

Loại van này vận hành hoàn toàn nhờ vào áp lực dòng lưu chất. Khi lưu chất chảy theo hướng được thiết kế, áp lực tạo ra sẽ đẩy đĩa van mở ra. Ngược lại, khi dòng chảy ngừng hoặc xảy ra hiện tượng chảy ngược, trọng lực sẽ đưa đĩa van trở lại vị trí ban đầu và đóng lại để ngăn lưu chất quay ngược.

Ưu điểm

• Cơ chế hoạt động hoàn toàn tự động dựa vào áp suất dòng chảy, không cần sự can thiệp thủ công.
• Thiết kế nhỏ gọn, dễ dàng lắp đặt trong không gian hạn chế.
• Phù hợp với cả hệ thống khí nén và chất lỏng, bao gồm cả các môi trường có tính ăn mòn cao.
• Có nhiều kích cỡ khác nhau, thích ứng tốt với nhiều loại đường ống từ nhỏ đến lớn.

Nhược điểm

• Cần bảo trì định kỳ để đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định.
• Cặn bẩn có thể tích tụ trong quá trình sử dụng, gây tắc nghẽn nếu không được vệ sinh kịp thời.

Ứng dụng

Van một chiều được sử dụng phổ biến để bảo vệ đường ống, máy bơm, bể chứa và nhiều thiết bị khác. Sản phẩm này xuất hiện trong đa dạng hệ thống như: xử lý nước thải, cấp nước sinh hoạt cho các tòa nhà, khu dân cư cao tầng,… Ngoài ra, van cũng được dùng trong các ngành công nghiệp nặng như luyện kim, sản xuất thực phẩm, nhà máy nhiệt điện, và hệ thống năng lượng.

Van kim (needle valve) 

là một loại van công nghiệp có thiết kế gần giống với van cổng, nhưng điểm khác biệt nằm ở phần cấu tạo trục van dạng piston có ren. Thiết kế này cho phép kiểm soát lưu lượng dòng chảy, khí hoặc hơi một cách cực kỳ chính xác.

Loại van này thường được chế tạo từ nhiều chất liệu như thép không gỉ (Inox), thép carbon và đôi khi là đồng (ít phổ biến hơn). Nhờ đó, van có thể làm việc ổn định trong các môi trường có nhiệt độ và áp suất cao. Tuy nhiên, van kim thường được dùng trong các hệ thống có lưu lượng nhỏ vì khả năng điều chỉnh tinh vi của nó.

Ưu điểm

• Điều chỉnh lưu lượng rất chính xác, đặc biệt phù hợp với các hệ thống yêu cầu lưu lượng thấp.
• Dễ vận hành với các tùy chọn truyền động như khí nén, điện hoặc thủy lực.
• Thiết kế giúp làm kín tốt mà không cần dùng nhiều lực cơ học.

Nhược điểm

• Không thích hợp để sử dụng trong các ứng dụng cần đóng/mở nhanh chóng.
• Cần thực hiện nhiều vòng quay mới có thể đóng/mở hoàn toàn van.

Ứng dụng

Van kim thường được ứng dụng trong các hệ thống điều tiết hơi nóng, hơi nước hoặc các môi chất có lưu lượng nhỏ. Với khả năng kiểm soát tốt áp lực và lưu lượng, chúng thường xuất hiện trong các nhà máy thủy điện, hệ thống hồ chứa và đập nước, cũng như nhiều công trình công nghiệp khác cần sự điều tiết chính xác.

Van phân phối (Manifold Valve)

Van phân phối hay còn gọi là manifold valve  là thiết bị gồm nhiều van tích hợp trong cùng một thân. Mỗi van nhỏ đảm nhận một chức năng riêng và được trang bị lỗ kết nối riêng biệt để liên kết với đường ống hoặc thiết bị. Van này chủ yếu dùng để đóng/mở các dòng môi chất, hỗ trợ việc khởi động hoặc chuyển hướng hoạt động của cơ cấu chấp hành. Ngoài ra, do cấu trúc tích hợp, van còn được biết đến với tên gọi van tích hợp.

Ưu điểm nổi bật

• Là loại van phổ biến trong lĩnh vực công nghiệp nhờ thiết kế đơn giản, dễ sử dụng và khả năng điều khiển linh hoạt.
• Giúp tối ưu không gian lắp đặt, giảm chi phí cả trong quá trình lắp mới lẫn bảo trì hoặc thay thế.
• Hạn chế rò rỉ hiệu quả hơn so với việc sử dụng nhiều van riêng lẻ, do giảm số lượng khớp nối.
• Góp phần giảm thất thoát năng lượng nhờ hạn chế hiện tượng sụt áp và dao động nhiệt trong hệ thống.
• Khi sử dụng nguồn điện một chiều (DC), van vận hành ổn định ở tần số cao, con trượt di chuyển nhẹ, không bị cháy khi dừng đột ngột.
• Khi dùng điện xoay chiều (AC), van hoạt động tốt trong thời gian ngắn, tuy nhiên có thể gặp sự cố như cháy hoặc chập sau một thời gian sử dụng. 

Nhược điểm

• Ít nhà sản xuất cung cấp loại van này nên lựa chọn trên thị trường còn hạn chế.

Ứng dụng

• Thường được sử dụng để bảo trì và bảo vệ các thiết bị đo lường trong hệ thống công nghiệp.

Van an toàn (Safety valve)

Van an toàn là thiết bị dùng để bảo vệ hệ thống đường ống, giúp đảm bảo lưu chất sau van luôn vận hành trong giới hạn áp lực được thiết lập sẵn. Đúng như tên gọi, van này có nhiệm vụ duy trì sự an toàn cho toàn bộ hệ thống phía sau nó. Khi áp suất trong hệ thống vượt ngưỡng cài đặt, van sẽ tự động mở và xả bớt lưu chất, từ đó làm giảm áp suất trở lại mức an toàn.

Ưu điểm

• Hạn chế hiện tượng chảy ngược lưu chất.
• Duy trì áp suất ở mức mong muốn.
• Có thể đóng vai trò là thiết bị dự phòng trong hệ thống.
• Đa số có thể lắp đặt theo phương ngang lẫn phương thẳng đứng.

Nhược điểm

• Không thích hợp sử dụng trong môi trường có rung lắc mạnh.
• Cơ chế đóng nhanh có thể gây va đập mạnh, dễ dẫn đến hao mòn hoặc hư hỏng.

Ứng dụng

Van an toàn thường được dùng để kiểm soát áp suất hơi trong nồi hơi, hoặc được lắp kèm với các bộ điều áp nhằm xả áp khi vượt mức giới hạn cho phép. Ngoài ra, chúng cũng phổ biến trong các hệ thống khí nén, đặc biệt là đối với môi trường hơi nước và không khí.

Trên đây là top 8 các loại van công nghiệp phổ biến trong ngành công nghiệp hiện nay. Một số loại chuyên dùng để ngăn rò rỉ, trong khi số khác đảm nhiệm vai trò điều tiết dòng chảy hiệu quả. Nếu quý khách có nhu cầu tìm hiểu hoặc đặt mua các sản phẩm van công nghiệp, xin vui lòng liên hệ Cao Phong qua thông tin bên dưới.

• Website: https://caophong.com.vn
• Hotline: 028 6270 3525
• Email: contact@caophong.com.vn
• Địa chỉ: 331/41 Phan Huy Ích, P.14, Q. Gò Vấp, TP.HCM