Lọc Y là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động chi tiết

Trong quá trình dẫn lưu chất qua hệ thống đường ống, việc xuất hiện tạp chất và cặn bẩn là điều khó tránh khỏi. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng lưu chất mà còn gây hư hại cho các thiết bị và phụ kiện khác trong hệ thống. Đó là lý do y lọc được ứng dụng nhằm khắc phục tình trạng trên.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về khái niệm lọc y là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động cũng như ứng dụng thực tế của lọc Y trong nhiều lĩnh vực sản xuất và đời sống.

Lọc Y là gì?

Lọc Y, còn gọi là Y Strainer, lọc chữ Y, y lọc rác, hay y lọc nước, là một thiết bị có hình dạng tương tự chữ “Y” và thường được sử dụng phổ biến trong các hệ thống đường ống công nghiệp. Chức năng chính của thiết bị này là loại bỏ tạp chất, cặn bẩn, hay mảnh vụn rắn có trong lưu chất trước khi dòng chảy đi vào các thiết bị khác trong hệ thống.

Thiết bị này đóng vai trò bảo vệ các thiết bị đường ống như van điều khiển, van bi, van bướm, van một chiều, đồng hồ áp suất, đồng hồ đo lưu lượng, bẫy hơi, và các thiết bị xử lý khác khỏi bị hư hại do cặn bẩn tích tụ. Nhờ đó, các thiết bị này có thể vận hành ổn định, an toàn và duy trì hiệu quả hoạt động tối ưu.

Lọc Y có thể được lắp trực tiếp hoặc kết hợp cùng các loại van khác như van cổng, van bi,… nhằm nâng cao khả năng lọc trong hệ thống. Thiết bị này hoạt động hiệu quả trong cả hệ thống dẫn chất lỏng và dẫn khí, với lưới lọc đa dạng kích thước khe hở phù hợp với từng ứng dụng cụ thể.

Một điểm nổi bật của Y Strainer là khả năng lắp đặt linh hoạt theo hướng ngang hoặc dọc, đặc biệt hiệu quả ở những vị trí thấp – nơi cặn bẩn dễ lắng xuống đáy rọ lọc, giúp quá trình lọc được tối ưu hơn.

Hiện nay, lọc Y được sản xuất từ nhiều loại vật liệu như inox, đồng, nhựa, thép, với đa dạng mẫu mã, mức giá và nguồn gốc xuất xứ khác nhau, tùy theo nhu cầu và điều kiện sử dụng thực tế. Kích thước của Y lọc cũng rất phong phú, từ DN15 đến DN450, đáp ứng được nhiều loại đường ống từ nhỏ đến lớn.

Cấu tạo của van y lọc

Hiện nay trên thị trường tồn tại nhiều loại van lọc Y với kiểu dáng và mức giá khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung, cấu tạo của loại van này khá đơn giản và bao gồm các bộ phận chính như sau:

Thân van lọc Y

Thân van là bộ phận bao bọc bên ngoài, tiếp xúc trực tiếp với môi trường làm việc, có nhiệm vụ cố định, bảo vệ và chứa đựng các chi tiết bên trong van. Thiết kế của bộ phận này thường có dạng chữ Y, trong đó một nhánh nằm ngang nối liền với đường ống chính, còn nhánh còn lại hướng chéo xuống dưới để chứa các cặn bẩn.

Thân van Y lọc có thể được chế tạo từ nhiều vật liệu như: gang, inox, thép, đồng hoặc nhựa,… tùy thuộc vào yêu cầu sử dụng và điều kiện hoạt động cụ thể.

Van có thể kết nối với đường ống bằng hai kiểu chính là lắp ren và lắp bích. Lắp ren thường được sử dụng trong các hệ thống ống nhỏ, trong khi đó kiểu lắp bích được ứng dụng phổ biến ở các đường ống có kích thước lớn hơn (thường từ DN50 trở lên). Bên ngoài thân van thường được phủ lớp sơn epoxy dày tối thiểu 250μm nhằm tăng khả năng chống ăn mòn và oxy hóa, cho phép sử dụng ngoài trời hoặc trong môi trường khắc nghiệt.

Nắp van

Nắp van được gắn với thân qua hệ thống ren hoặc bu lông, có chức năng che chắn và cố định lưới lọc bên trong. Khi cần vệ sinh hay thay thế lưới lọc, nắp van có thể được tháo rời dễ dàng. Một số dòng lọc Y cao cấp còn được trang bị thêm lỗ xả trên nắp, cho phép xả cặn bẩn ra ngoài mà không cần tháo toàn bộ nắp.

Lưới lọc

Đây là bộ phận then chốt trong hệ thống Y lọc, có nhiệm vụ chính là giữ lại các cặn bẩn, mảnh vụn có trong lưu chất trước khi dòng chảy đi vào hệ thống chính.

Lưới lọc thường được làm từ thép không gỉ do khả năng chịu áp cao, chống ăn mòn và biến dạng trong quá trình sử dụng. Tùy thuộc vào yêu cầu lọc, người dùng có thể chọn lưới lọc với độ dày khác nhau – nếu chọn lưới quá dày, áp lực lưu chất có thể bị giảm, ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc.

Hiện nay có hai loại lưới lọc chính:

• Lưới lọc đục lỗ: Được chế tạo từ một tấm kim loại thép không gỉ có các lỗ tròn đều nhau (kích thước từ 0,8mm đến 3,2mm) được đục trên bề mặt. Tấm này được cuộn thành dạng ống và hàn kín hai đầu, phù hợp với việc loại bỏ các mảnh vụn lớn.
• Lưới lọc đan: Loại này được hình thành từ các sợi kim loại đan chéo nhau tạo thành lưới có lỗ nhỏ hơn (có thể nhỏ đến 0,07mm), thích hợp để lọc các hạt bụi li ti hoặc chất rắn siêu nhỏ. Lưới được cố định bằng bu lông nên dễ dàng tháo lắp khi cần vệ sinh hoặc thay mới.

Gioăng làm kín

Bộ phận này có vai trò đảm bảo độ kín giữa thân van và nắp van, ngăn không cho môi chất bị rò rỉ ra ngoài trong quá trình hoạt động. Gioăng thường được chế tạo từ các vật liệu đàn hồi như cao su EPDM, NBR, silicone hoặc vật liệu chống hóa chất như PTFE (Teflon), đảm bảo khả năng chịu nhiệt và kháng hóa chất tốt.

Nguyên lý hoạt động của lọc Y

Cách thức hoạt động của lọc Y rất đơn giản và không cần bất kỳ nguồn năng lượng hay sự tác động cơ học nào để vận hành.

Khi lưu chất đi qua thiết bị, phần lưới lọc bên trong sẽ giữ lại toàn bộ tạp chất như cặn bẩn, cát, đá, mảnh vụn,… Những chất này sẽ được giữ lại tại bộ phận lưới lọc, trong khi phần lưu chất sạch tiếp tục di chuyển qua hệ thống mà không bị cản trở về lưu lượng hoặc áp suất dòng chảy.

Nhờ đó, chất lỏng sau lọc trở nên sạch hơn, hạn chế tình trạng tắc nghẽn đường ống, đồng thời bảo vệ các thiết bị phía sau khỏi bị ăn mòn, rò rỉ hay hư hỏng do các tạp chất gây ra.

Phân loại van lọc Y

Trên thị trường hiện nay, van lọc Y được sản xuất với nhiều kiểu dáng, chất liệu và đặc tính khác nhau. Chính sự đa dạng này khiến không ít người gặp khó khăn trong việc lựa chọn loại phù hợp. Dựa trên một số tiêu chí cơ bản, chúng ta có thể phân chia van lọc chữ Y thành các loại như sau:

Phân loại theo vật liệu sử dụng trong chế tạo

Để đảm bảo khả năng hoạt động trong nhiều môi trường làm việc khác nhau, van lọc Y được sản xuất từ nhiều vật liệu như gang, inox, thép, đồng,… Mỗi loại vật liệu sở hữu những đặc tính riêng, phù hợp với từng môi trường cụ thể.

Van lọc Y bằng gang

Gang là chất liệu phổ biến trong ngành sản xuất van công nghiệp, trong đó có van lọc chữ Y. Với độ cứng cao và khả năng chịu áp lực tốt (thường đạt mức PN16), sản phẩm có thể vận hành ổn định trong môi trường nhiệt độ tối đa khoảng 120°C.

Loại gang dẻo thường được sử dụng giúp thiết bị có độ bền cơ học tốt, tuy nhiên khả năng chống oxy hóa và ăn mòn ở mức trung bình. Vì thế, bề mặt ngoài thường được phủ lớp sơn epoxy để tăng tính thẩm mỹ và kéo dài tuổi thọ, đồng thời tránh gỉ sét do môi trường ẩm ướt.

Van lọc Y bằng gang có mức giá phải chăng, phù hợp sử dụng trong các hệ thống nước thông thường, nhất là môi trường chất lỏng không quá ăn mòn.

Van lọc Y bằng inox

Inox (hay thép không gỉ) là vật liệu cao cấp với khả năng chịu áp lực lớn (lên đến 40 bar) và nhiệt độ cao (tối đa 400°C). Ngoài ra, inox có khả năng chống oxy hóa và ăn mòn hóa chất vượt trội, không ảnh hưởng đến chất lượng của lưu chất bên trong.

Với bề mặt sáng bóng, không chứa thành phần độc hại, van Y lọc inox rất phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi độ sạch cao như trong ngành thực phẩm, nước giải khát hoặc dược phẩm. Tuy nhiên, do sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội, nên chi phí đầu tư cho loại van này thường cao hơn so với các chất liệu khác.

Van lọc Y bằng thép

Loại van này thường được chế tạo từ thép đúc nguyên khối, mang lại kết cấu bền vững và khả năng chịu va đập mạnh mà không bị nứt vỡ. Với điểm nóng chảy lên tới 1200°C, thép có thể hoạt động trong môi trường nhiệt độ và áp suất cao, cũng như các môi trường có chất độc hại.

Bề mặt van thường được phủ epoxy để tăng độ bền, chống bám bụi và gỉ sét. Nhờ những ưu điểm này, van lọc Y thép là lựa chọn lý tưởng cho những môi trường làm việc khắc nghiệt, dễ gặp hiện tượng sốc nhiệt, sốc áp hoặc tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.

Van lọc Y bằng đồng

Được chế tạo từ đồng nguyên khối, van Y lọc loại này thường được kết nối bằng dạng ren và có màu sắc đặc trưng ánh vàng đẹp mắt. Đồng có khả năng chịu nhiệt tốt và kháng oxy hóa, thích hợp với môi trường nước mặn, nước biển và nước sạch.

So với van gang, loại van bằng đồng có giá thành cao hơn nhưng lại đảm bảo tính ổn định và độ bền cao hơn trong các môi trường ăn mòn nhẹ.

Phân loại theo kiểu kết nối

Van Y lọc được thiết kế với hai phương thức kết nối chính gồm kết nối ren và kết nối mặt bích, mỗi kiểu đều tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như JIS, DIN, ASTM hoặc BS.

Kết nối mặt bích

Đây là kiểu kết nối phổ biến trong hệ thống công nghiệp, đặc biệt với các đường ống kích thước lớn từ DN100 trở lên. Các mặt bích được khoan lỗ bắt bu lông, giúp liên kết chắc chắn giữa van và đường ống, ngăn rò rỉ lưu chất kể cả khi hệ thống hoạt động với cường độ cao.

Kết nối mặt bích đặc biệt phù hợp với hệ thống yêu cầu công suất lớn, áp suất cao, và dòng chảy mạnh.

Kết nối ren

Đối với hệ thống nhỏ, áp suất thấp, van Y lọc kiểu nối ren là lựa chọn hợp lý. Các vòng ren được thiết kế theo tiêu chuẩn cụ thể giúp việc lắp đặt nhanh chóng, dễ tháo lắp khi cần bảo trì, vệ sinh hoặc thay thế.

Tuy nhiên, khi lắp đặt cần thao tác nhẹ nhàng, tránh làm hư ren dẫn đến rò rỉ hoặc phải thay mới thiết bị.

Phân loại căn cứ dựa vào xuất xứ

Hiện nay, trên thị trường có nhiều sản phẩm van lọc chữ Y được nhập khẩu từ các quốc gia khác nhau, trong đó có:

• Hàn Quốc: Các thương hiệu như Wonil, YDK,… nổi tiếng với dây chuyền sản xuất hiện đại, sản phẩm có độ bền cao, chất lượng ổn định và rất được ưa chuộng tại Việt Nam.
• Đài Loan: Là quốc gia có lịch sử lâu đời trong việc cung cấp thiết bị công nghiệp, các sản phẩm y lọc Đài Loan đã có mặt tại Việt Nam từ đầu những năm 2000 và vẫn duy trì được độ phổ biến đến hiện tại.
• Trung Quốc: Sản phẩm từ Trung Quốc ngày càng được cải thiện về chất lượng, đạt tiêu chuẩn quốc tế và có đầy đủ giấy tờ kiểm định. Chúng đa dạng về mẫu mã, giá cả hợp lý, bảo hành chính hãng, phù hợp với nhu cầu sử dụng phổ thông.
• Nhật Bản: Với nền công nghệ tiên tiến, thiết bị lọc từ Nhật Bản nổi bật về độ bền, khả năng làm việc ổn định và chất lượng vượt trội, thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp yêu cầu cao.
• Malaysia: Những năm gần đây, van lọc Y từ Malaysia dần được thị trường Việt Nam đón nhận nhờ chất lượng tốt, mẫu mã đa dạng và mức giá tầm trung, phù hợp cho cả cá nhân và doanh nghiệp.

Ứng dụng của lọc Y

Lọc Y (Y strainer) là thiết bị hỗ trợ quan trọng trong các hệ thống dẫn lưu chất, đặc biệt trong những môi trường chứa nhiều tạp chất và rác thải. Nhờ khả năng loại bỏ cặn bẩn hiệu quả, thiết bị giúp bảo vệ đường ống, ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn và kéo dài tuổi thọ cho các thiết bị khác trong hệ thống. Với vai trò đó, Y lọc được sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực công nghiệp và dân dụng. Các ứng dụng điển hình thường thấy như sau:

• Được lắp đặt phổ biến trong các hệ thống cấp thoát nước, xử lý nước sinh hoạt và nước thải, đặc biệt phù hợp để lọc nước thô lấy từ sông, hồ, kênh rạch – những nguồn nước thường chứa nhiều tạp chất.
• Thường xuyên xuất hiện trong các hệ thống bơm để ngăn ngừa rác và cặn làm hỏng máy bơm.
• Có vai trò quan trọng trong hệ thống hơi nóng hoặc hơi nước nhằm loại bỏ tạp chất, đảm bảo sự vận hành ổn định.
• Được ứng dụng trong ngành sản xuất và chế biến thực phẩm, đảm bảo vệ sinh và an toàn trong quá trình vận hành.
• Góp mặt trong các ngành công nghiệp nặng như khai thác khoáng sản, hóa dầu, khí đốt… để loại bỏ các hạt rắn gây hại.
• Tham gia vào hệ thống phòng cháy chữa cháy để đảm bảo nước không bị nghẽn do cặn rác.
• Ứng dụng trong nhà máy nhiệt điện, thủy điện và các hệ thống năng lượng để duy trì hoạt động hiệu quả.
• Sử dụng trong hệ thống khí nén, khí tự nhiên hoặc khí áp lực cao nhằm lọc sạch bụi bẩn và đảm bảo độ tinh khiết cho dòng khí.

Một số điểm cần lưu ý khi lựa chọn Y Strainer

Để hệ thống vận hành ổn định, hiệu quả và hạn chế các sự cố hỏng hóc không mong muốn, việc lựa chọn đúng thiết bị phù hợp là điều hết sức quan trọng. Với Y Strainer, bạn cần cân nhắc một số yếu tố sau:

Chọn theo kích thước đường ống

Mỗi hệ thống có kích thước đường ống khác nhau. Do đó, trước khi mua, cần đo đạc và xác định chính xác kích cỡ đường ống để lựa chọn sản phẩm tương thích, tránh mất thời gian cho việc đổi trả không cần thiết.

Chọn theo môi trường vận hành

Điều kiện làm việc của hệ thống như nhiệt độ, áp suất, tính chất của lưu chất (ăn mòn, độc hại, sạch…) là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến độ bền và hiệu quả của Y Strainer. Tùy vào các điều kiện này mà bạn nên chọn vật liệu chế tạo phù hợp như inox, gang, đồng,… nhằm đảm bảo thiết bị hoạt động tốt và lâu dài.

Chọn theo kiểu kết nối

Lọc Y thường được thiết kế với hai dạng kết nối chính: nối ren và lắp bích.

• Kiểu nối ren thường phù hợp với các hệ thống có kích thước nhỏ (dưới DN100).
• Kiểu mặt bích thích hợp với đường ống có kích thước lớn hơn (trên DN100).
  Ngoài ra, bạn cần lưu ý đến tiêu chuẩn kết nối như JIS, DIN, BS hay ASTM để đảm bảo đồng bộ với hệ thống đang sử dụng.

Chọn lựa dựa vào xuất xứ cùng thương hiệu

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại Y Strainer đến từ các quốc gia châu Âu, Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc. Mẫu mã, chất lượng và giá thành của sản phẩm rất đa dạng. Để đảm bảo hiệu quả vận hành, hãy ưu tiên chọn mua tại các địa chỉ uy tín, phân phối hàng chính hãng và có chính sách bảo hành rõ ràng.

Y Strainer là một thiết bị lọc rác thiết yếu trong hệ thống đường ống, giúp loại bỏ cặn bẩn và tạp chất có trong lưu chất, từ đó bảo vệ các thiết bị phía sau và duy trì dòng chảy ổn định. Việc lựa chọn đúng loại Y lọc phù hợp sẽ góp phần quan trọng vào hiệu suất và độ bền của toàn bộ hệ thống.

Liên Hệ Cao Phong Để Mua Lọc Y Chính Hãng Giá Tốt

Bạn đang tìm kiếm sản phẩm lọc y chất lượng cao cho hệ thống đường ống công nghiệp, xử lý nước hoặc hơi nóng? Cao Phong là địa chỉ uy tín chuyên cung cấp lọc y với đa dạng vật liệu như gang thép inox cùng đầy đủ kích thước từ DN15 đến DN300.

Chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng sản phẩm chính hãng giá cạnh tranh cùng chính sách bảo hành rõ ràng và hỗ trợ kỹ thuật tận tâm. Đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng tư vấn giúp bạn chọn đúng loại lọc y phù hợp với từng ứng dụng cụ thể.

• Website: https://caophong.com.vn
• Hotline: 028 6270 3525
• Email: contact@caophong.com.vn
• Địa chỉ: 331/41 Phan Huy Ích, Phường An Hội Tây, Thành Phố Hồ Chí Minh, Việt Nam